đại từ nhân xưng Lào - Công ty TNHH Tam Hùng

đại từ nhân xưng Lào

Thứ ba - 27/11/2012 03:09
Mặc dù tiếng Lào đơn giản nhất trong số các Ngôn ngữ trong Khu vực Đông Dương nhưng Đại từ Nhân xưng trong tiếng Lào lại trở nên rất phức tạp giống như Đại từ Nhân xưng của tiếng Việt vì ở tất cả các ngôi thứ phần lớn đều được phân biệt theo tuổi tác và theo giống hoàn toàn tương tự trong tiếng Việt.
Chính vì vậy, cũng giống tiếng Việt, việc tạo ra các Đại từ Nhân xưng giống như các Ngôn ngữ Châu Âu nói chung là rất khó. 
Ví dụ, 'tôi' thì có đơn giản để đại diện được cho mọi đối tượng ở ngôi thứ nhất số ít nhưng trong thực tế 'tôi' được thay thế bằng rất nhiều từ khác như 'cháu', 'em', 'chú', 'cô', 'bác', 'ông' và 'bà'... thì trong tiếng Lào cũng có các xưng hô tương tự như vậy.
Vì thế, để đưa ra một từ đại diện chung cho một ngôi thứ nào đó trong tiếng Lào là một việc làm rất không rõ nghĩa. 
Cụ thể hơn là ngôi thứ 2 số ít trong tiếng Việt người ta dùng từ 'bạn' để thay thế cho mọi đối tượng nhưng như vậy sẽ không lịch sự để diễn đạt với những người lớn tuổi hơn... cho nên để biểu thị một cách trang trọng và lễ phép hơn thì lại phải dùng các từ 'chị', 'anh', 'chú', 'cô', 'bác' hay 'ông' và 'bà' thì trong tiếng Lào cũng diễn đạt hoàn toàn giống như vậy.
Trong lúc tiếng Thái và tiếng Khmer lại được diễn đạt đơn giản hơn mà vẫn rõ nghĩa và vẫn đảm bảo tính lễ phép lịch sự....

Vì thế, Hệ thống Đại từ Nhân xưng được tạm giới thiệu như dưới đây:
>>> Đại từ Nhân xưng làm Chủ ngữ
>>> Đại từ Nhân xưng làm Tân ngữ

Thực tế, ở trạng thái bị động hay chủ động (làm Tân ngữ hay Chủ ngữ) thì Đại từ Nhân xưng tiếng Lào vẫn giữ nguyên như trong tiếng Việt hoặc Đại từ Nhân xưng tiếng Thái cũng như Đại từ Nhân xưng tiếng Khmer.. dù ở ngôi thứ nào thì Đại từ Nhân xưng cũng không biến đổi như trong tiếng Anh hoặc tiếng Pháp hay tiếng Nga như ví dụ cụ thể dưới đây:

         

Ngôn ngữ

Chủ ngữ

Tân ngữ

Chủ ngữ

Tân ngữ

Tiếng Anh

  I            help          him

  He             help       me

Tiếng Việt

  Tôi        giúp        anh ta

  Anh ta        giúp        tôi

Tiếng Khmer

  Khnhom   chuoy     kort

  (khnhom chuồi cot)

  Kort   chouy   khnhom

  (cot chuồi khnhom)

Tiếng Thái

  Pom      souy          kao

  (phốm xuồi kháu)

  Kao       souy         pom

  (kháu xuồi phốm)

Tiếng Lào

  Koy       souy         kao

  (khọi xuồi kháu)

  Kao        souy         koy

  (Kháo xuồi khọi)

               
Ví dụ trên đây cho thấy trong tiếng Anh có sự thay đổi khác nhau về Đại từ Nhân xưng ở Chủ ngữ và Tân ngữ trong lúc các ngôn ngữ khác không có sự khác biệt.

Điều đặc biệt là có sự giống nhau giữa tiếng Lào, tiếng Thái, Myanmar, Khmertiếng Nhật cũng như tiếng Hàn thường không sử dụng Đại từ Nhân xưng trong văn nói. Thậm chí ngay cả trong văn viết người ta cũng hạn chế sử dụng Đại từ Nhân xưng bởi cách nói không có Đại từ Nhân xưng được gọi cách nói Vô Nhân xưng (có thể hiểu là không có Đại từ Nhân xưng ở Chủ ngữ và trong cả Tân ngữ). 
Trong tiếng Việt vẫn có cách nói Vô Nhân xưng nhưng chỉ được nói với nhau trong những trường hợp ngang hàng - ngang tuổi vì cách nói này trong tiếng Việt được cho là vô lễ nhưng trong tiếng Thái cũng như tiếng Lào, Khmer hay tiếng Nhật và Myanmar cũng như tiếng Hàn thì sự có mặt của Đại từ Nhân xưng trong câu hay không đều không ảnh hưởng đến sự tôn trọng trong câu nói.

Ví dụ:
-  Đi đâu đấy?  thay vì phải nói đủ câu 'bạn đi đâu đấy?'
- Đang đi làm.. thay vì phải nói 'tôi đang đi làm'

Sở dĩ có điều này xảy ra là vì trong các Ngôn ngữ này, các Động từ không bị biến đổi theo Chủ ngữ hay Tân ngữ của câu như các Ngôn ngữ khác.

Tác giả bài viết: Dr Trần Phúc Ánh

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Click để đánh giá bài viết