Cuộc đời học trò của tôi đã trải qua những năm tháng nghiệt ngã, không phải chỉ vì cuộc sống khổ cực vất vả vì đất nước vừa mới trải qua một cuộc chiến đau thương tàn khốc mà là vì sự đối xử phân biệt của những đứa trẻ học sinh cùng lớp và cùng trường....

Chúng tôi đã chuyển vào Đông hà để sống theo cùng bố tôi hơn một năm thì một người bạn học cũ của mẹ tôi cùng công tác ở Đông hà đến chơi và thăm mẹ tôi....

Bài học quan trọng và quí giá đối nhất đối với cuộc đời tôi chính là tình yêu thương của người thầy đối với học trò và nhân cách đời thường giản dị mà gần gũi học trò của người thầy chứ không phải là những kiến thức trên sách vở mà thầy đã dạy tôi vì những điều đó cho dù không có thầy dạy tôi thì......

Trong cuộc đời, có lẽ không ai chưa từng phải trải qua cái đói dù chỉ một lần cũng hiểu được cơn đói hành hạ con người khốn khổ đến mức nào! Chúng tôi đã phải trải qua một ‘cơn đói trường kỳ’, phải gọi nó là ‘cơn đói trường kỳ’ bởi cơn đói ấy kéo dài trong suốt một quãng thời gian dài hàng bao......

Ai sẽ giữ gìn cho chúng ta ngọn đuốc thiêng liêng của Nền Văn minh Nhân loại tự bao nghìn năm nay: Cuộc đời này chính là cuộc chạy tiếp sức của loài người từ thế hệ này qua thế hệ khác mà trong cuộc chạy đó loài người đã trao cho nhau ngọn đuốc thiêng liêng của tinh thần bất diệt của sự sống giữa......

Năm 1976, mẹ tôi đã đi nằm viện ở Hà Nội đã gần một năm, bố tôi chuyển công tác vào Vĩnh Linh và đưa chúng tôi vào sống cùng với bố tôi ở ngay trong cơ quan của bố tôi. Vĩnh Linh từng là Tuyến lửa của cuộc Chiến tranh Chống Mỹ cứu nước vĩ đại mà trong thời kỳ chiến tranh hai bên giữa ta và quân đội......

Có thể nói rằng những người bố mẹ nào có những đứa trẻ hiếu động như tôi cũng vừa rất tự hào và hy vọng nhưng cũng sẽ lo lắng vô cùng. Những ngày sau khi cuộc chiến tranh vừa kết thúc, ngay trên mảnh đất của Tỉnh nhà nơi mà tôi từng được sinh ra và lớn lên vẫn còn sót lại không ít tàn dư của chiến......

Mẹ tôi phải vào Bệnh viện Trung ương Hà nội khoảng hơn hai năm để điều trị những hậu quả chấn thương trong những năm chiến tranh. Trước ngày mẹ tôi đi viện, bố tôi vẫn chưa hết thời hạn công tác ở nước ngoài. Hồi đó, chúng tôi mới chỉ có cả thảy ba anh em, tôi và hai em gái, nhưng vì còn rất bé nên......

Thấm thoắt năm học đầu tiên trong cuộc đời tôi cũng kết thúc, đó là một ngày cuối cùng của năm học và cũng là ngày đầu tiên của kỳ nghỉ hè, tôi cùng bọn trẻ cùng lớp ùa ra cổng trường khi vừa tan buổi học cuối cùng....

Hậu quả của chiến tranh đã dai dẳng hành hạ mẹ tôi, sau một lần sập hầm trú ẩn, một thanh xà ngang đã giáng xuống đầu mẹ tôi khiến cho mẹ tôi mang thương tích suốt đời và thi thoảng vẫn gây biến chứng làm mẹ tôi mất khả năng kiểm soát hành vi của mình....

Mẹ tôi không dạy tôi nhiều điều nhưng những điều mà mẹ tôi dạy đều là những bài học lớn trong đời tôi mà tôi luôn khắc cốt ghi tâm. Mẹ tôi là người mẹ vĩ đại bởi mẹ tôi biết dạy tôi chỉ một điều duy nhất mà con mình có thể trở thành người....

Mẹ tôi cũng bình thường như bao nhiêu người mẹ khác nhưng mẹ tôi cũng là một người mẹ vĩ đại bởi mẹ tôi là một người có một tấm lòng bao dung và vị tha luôn thương yêu những đứa con hết mực, sẵn sàng tha thứ cho những sai lầm mà con mình vô tình vi phạm và có thể tự nhận thức được để tự sửa chữa......

Tôi đã vào lớp một khi tôi chưa đầy năm tuổi. Tôi nhớ rằng, ngày đầu tiên mẹ tôi đưa tôi đến trường xin nhập học, thấy tôi quá bé, không ai dám cho tôi vào lớp. Mẹ tôi phải lên tận Ban Giám hiệu gặp Hiệu trưởng để nài nỉ và xin cho bằng được nhưng Hiệu trưởng cũng cảm thấy ái ngại và dè dặt từ chối......

Một lần từ trường về quê, trên một chuyến đò ngang qua Sông Danh, có một ông lão mặc bộ đồ nâu sòng có dáng vẻ hiền từ và thông thái cùng ngồi trên thuyền và ngồi đối diện với mẹ tôi cứ nhìn vào mặt mẹ tôi một cách chăm chú. Bất giác mẹ tôi bắt gặp cái nhìn của ông lão nhưng không cảm thấy ác ý nên......

Trước đó hai ngày, Tình báo Tiền phương Quân sự của ta đã có thông báo khẩn với các Đơn vị quân sự địa phương rằng chỉ trong hai ngày tới thì Không quân Mỹ sẽ tập trung hoả lực đánh bom toạ độ xuống một địa điểm thuộc địa bàn của Tỉnh vào đúng ngày giờ được xác định cụ thể....

Khi em gái tôi được một tuổi, mẹ tôi tham gia thanh niên xung phong của Liên chi Đoàn Trường vì mẹ tôi là Giáo viên gương mẫu nên trách nhiệm càng nặng nề. Sáng sớm, như mọi lần, sau khi cho cả hai em tôi ăn uống, mẹ tôi giao cả hai anh em tôi cho bà ngoại trông nom....

Khi tôi được hơn một năm rưỡi thì mẹ tôi bắt đầu sinh đứa thứ hai, nó là em gái tôi. Khác với tôi, em gái tôi bụ bẫm lạ thường. Nó lạ thường không phải là vì thời buổi chiến tranh khốn khó có thể làm cho thai nhi phát triển yếu trong lúc nó lại rất khoẻ mạnh, mà là vì nó cũng giống như tôi, lúc mẹ......

Ông ngoại tôi vốn là một thầy thuốc Đông y giỏi nhưng ông đã tự bệnh mà qua đời vì cậu ruột tôi, người con trai duy nhất của ông đã vào Nam chiến đấu theo tiếng gọi sôi sục của đất nước như hàng nghìn hàng triệu thanh niên trai tráng trên khắp mọi miền đất nước vào thời đó....

Những đứa trẻ sinh đủ tháng hạnh phúc hơn tôi gấp bội phần bởi trời phú cho chúng sức khoẻ vốn có ban đầu và một thể hình bụ bẫm có thể nằm ngủ bên cạnh mẹ: Chúng luôn được mẹ sẵn sàng vỗ về khi trở giấc. Được sự nâng niu trong vòng tay của mẹ, bất kỳ một đứa trẻ nào cũng có thể yên giấc....

Ngay buổi tối mà tôi phải đưa Sanyoung ra Sân bay để về Hàn Quốc khẩn cấp vì bị một cơn bệnh nguy hiểm, tôi quay trở về nơi lưu trú của Sanyoung để giải quyết những công việc còn lại bởi ở đấy vẫn còn nhiều tư trang và đồ đạc của Sanyoung mà tôi cần phải dọn dẹp lại cho gọn gàng, một số cần thiết......